یکی از پرسشهایی که در هنگام مصاحبۀ دکتری از شما سوال میشود، در مورد موضوع پایاننامۀ دکترا شماست و این مسئله که از شما انتظار میرود قبل از ورود به مرحلۀ دکتری در مورد آن فکر کرده باشید و این گواه اهمیت انجام پایاننامه است؛ زیرا قبل از ورود میزان آگاهی شما بر تحقیق و علاقهمندی شما بر جستجوگری پرسیده میشود. در مقطع دکتری با توجه به اینکه دانشجو در مقاطع کارشناسیارشد با پایاننامهنویسی آشنا شده کمتر با مشکل برخورد میکند ولی به 10 نکتۀ زیر باید قبل از شروع رسالۀ دکتری خود توجه نماید:
1- تحقیق و جستجو: تحقیق و جستجوگری اصل اساسی یک دانشجوی دکتری است. او باید با توان فکری و شرایط ذهنی بهتر (نسبت به پایاننامۀ کارشناسیارشد) نسبت به تحقیق و پروژۀ علمی پیدا کرده بپردازد.
2- شناسایی تمام جوانب تحقیقاتی موضوع شما: اینکه توانایی تأمین و رفع موانع و مشکلات مطرح در موضوع خود را خواهید داشت یا خیر. آیا میتواند موضوع انتخابی شما یکی از نیازهای بشر را رفع نماید؟ باید به تمام این مسائل قبل از انتخاب موضوع بسنجید.
3- انتخاب موضوع و گزینش بهترین و شایستهترین موضوع در خور رسالۀ دکتری شما: دیگر اینجا زمان آزمون و خطا نیست، موضوع شما باید جنبۀ کاربردی خود را داشته باشد؛ زیرا اعتبار علمی شما در ابتدا از رسالۀ دکتری شما نشأت میگیرد.
4- تأمین مالی رساله: بحثهای مالی پروژۀ شما جز مهمترین بحثهای انتخاب موضوع است. چناچه رسالۀ دکتری شما هزینهبر است و به تأمین مالی زیادی نیازمندید و نمیتوانید بهصورت شخصی آن را پرداخت نمائید، در ابتدا دنبال مؤسسات مطالعاتی و پژوهش محوری باشید که تأمینکنندۀ این هزینه هستند و چناچه اینکار مقدور نشد بهتر است موضوع خود راتغییر دهید.
5- نوشتن پروپوزال: پروپوزال قوی و با تمام مستندات و دلایل بر کاربردی و تحقیقپذیر بودن جهت پروژه و کار مطالعاتی انتخابی از ضروریات و موارد قبل از شروع به انجام رساله میباشد.
6- انتخاب استاد راهنما و مشاور: در انتخاب استادانی که بتوانند شما را در مسیر پروژۀ تحقیقاتی رسالۀ خود کمک کنند دقت کنید. سعی کنید از استادانی درخواست کمک کنید که بیشتر بر موضوع شما مشرف باشند و حداقل پروژههای مشابه و یا نزدیک به موضوع تحقیقاتی شما انجام دادهاند.
7- هماهنگی رساله با علم روز: رساله باید با علم روز هماهنگ باشد به همین دلیل فراگیری زبان انگلیسی برای مطالعه و جستجوی کتابها و مقالات انگلیسی قبل از شروع نوشتن رساله میتواند یکی از الزامات باشد.
8- استخراج چندین مقاله نیاز دفاع رساله: رسالۀ شما باید به شکلی باشد که بتوان حتماً از آن چند مقاله برای ژورنالهای تخصصی و کنفرانسها بهدست آورد. این نکته را در نظر داشته باشید در دفاع دکتری یکی از موارد اجباری، داشتن اکسپت پذیرش مقاله و یا گواهی مقالات در مجلات معتبر است.
9- زمانبر بودن مطالعات شما: در نظر داشته باشید انجام رسالۀ دکتری زمان زیادی در حدود 2 تا 3 سال خواهد برد و بههمین دلیل فرصت کافی برای پروژه و انجام مطالعات تحقیقات خود خواهید داشت.
10- رسالهای بدون اشتباهات دستوری و نگارشی: هیچگونه خطای نوشتاری و دستوری نباید در رسالۀ شما وجود داشته باشد؛ آن هم چناچه شاید بخواهید بعد از دفاع رسالۀ دکتری خود آن را به شکل کتاب چاپ کنید و با رعایت این موضوع گامی مؤثر در تدوین نهایی آن برداشتهاید.