نگارش صحیح یک مقالۀ علمی و چاپ آن در ژورنال علمی مناسب و متناسب از اهمیت بالایی برخوردار است. همچون تمام زمینه‌های تخصصی دیگر، نگارش و چاپ مقالۀ علمی بدون آگاهی دربارۀ واژگان تخصصی و کلیدی آن ممکن نیست، لذا در این قسمت برخی از کلمات تخصصی مرتبط با مقاله‌نویسی و چاپ مقاله مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
برای دیدن مابقی مطالب به ادامه مطالب رجوع نمایید.
مهم‌ترین منابع برای انتخاب موضوع پایان‌نامه
مهم‌ترین منابع برای انتخاب موضوع پایان‌نامه عبارتند از:
ترتیب نام نویسندگان مقاله در بسیاری از موارد دانشجویان را دچار تردید ساخته است و آن‌ها را با سوالات زیر مواجه کرده است:
برای پاسخ به این سوالات ابتدا می‌بایست به مفاهیم پایه‌ای بپردازیم.
برای دیدن مابقی مطالب به ادامه مطالب رجوع نمایید.
مراحلی که باید طی شود، تا دانشجو بتواند از پایان‌نامۀ خود دفاع کند (فرآیندهای بعد از تأیید پروپوزال):
1- باید استاد راهنما پایان‌نامه را خوانده و تأیید کند.
2- واحد آموزش بررسی می‌کند که دانشجو واحد باقی‌مانده نداشته باشد و معدل وی قطعی شده باشد (اگر نمرۀ درس در وضعیت ثبت اعتراض باشد، قابل قبول نیست و حتماً باید قطعی و در کارنامه ثبت شده باشد).
3- واحد مالی تأیید کند که دانشجو حتی یک ریال به دانشگاه یا صندوق رفاه، بدهکاری نداشته باشد.
4- مدیر گروه رشته، داورها را تعیین می‌کند.
5- واحد پژوهش تأیید کند که فاصلۀ حداقل 3 ماهه بین تصویب پروپوزال تا روز دفاع رعایت شده باشد. حداقل یک هفته زمان لازم است تا داوران پایان‌نامه را مطالعه کنند و ممکن است بیشتر از یک هفته هم طول بکشد. همچنین واحد پژوهش بررسی کند که استاد راهنما ظرفیت دارد یا خیر. اگر ظرفیت استاد راهنما تکمیل نشده باشد، عنوان پایان‌نامه ثبت شده و یک کد 14 رقمی به آن اختصاص می‌یابد، که اصطلاحاً به این فرآیند «کدینگ پایان‌نامه» می‌گویند.
6- داوران، پایان‌نامه را آمادۀ دفاع ارزیابی کنند و با امضا زدن تأیید نمایند.
7- مدیر گروه رشته، با اساتید راهنما و داوران و همچنین با دانشگاه هماهنگ می‌کند و روز و ساعت جلسۀ دفاع مشخص می‌شود.
8- در نهایت رئیس دانشکده نیز امضا می‌زند.
همۀ این مراحل اگر به درستی طی شود، دانشجو می‌تواند در روز و ساعت مشخص‌شده از پایان‌نامۀ خود دفاع نماید.
برای دیدن مابقی مطالب، به ادامه مطالب رجوع نمایید.
یکی از پرسش‌هایی که در هنگام مصاحبۀ دکتری از شما سوال می‌شود، در مورد موضوع پایان‌نامۀ دکترا شماست و این مسئله که از شما انتظار می‌رود قبل از ورود به مرحلۀ دکتری در مورد آن فکر کرده باشید و این گواه اهمیت انجام پایان‌نامه است؛ زیرا قبل از ورود میزان آگاهی شما بر تحقیق و علاقه‌مندی شما بر جستجوگری پرسیده می‌شود. در مقطع دکتری با توجه به اینکه دانشجو در مقاطع کارشناسی‌ارشد با پایان‌نامه‌نویسی آشنا شده کمتر با مشکل برخورد می‌کند ولی به 10 نکتۀ زیر باید قبل از شروع رسالۀ دکتری خود توجه نماید:
1- تحقیق و جستجو: تحقیق و جستجوگری اصل اساسی یک دانشجوی دکتری است. او باید با توان فکری و شرایط ذهنی بهتر (نسبت به پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد) نسبت به تحقیق و پروژۀ علمی پیدا کرده بپردازد.
2- شناسایی تمام جوانب تحقیقاتی موضوع شما: اینکه توانایی تأمین و رفع موانع و مشکلات مطرح در موضوع خود را خواهید داشت یا خیر. آیا می‌تواند موضوع انتخابی شما یکی از نیازهای بشر را رفع نماید؟ باید به تمام این مسائل قبل از انتخاب موضوع بسنجید.
3- انتخاب موضوع و گزینش بهترین و شایسته‌ترین موضوع در خور رسالۀ دکتری شما: دیگر اینجا زمان آزمون و خطا نیست، موضوع شما باید جنبۀ کاربردی خود را داشته باشد؛ زیرا اعتبار علمی شما در ابتدا از رسالۀ دکتری شما نشأت می‌گیرد.
4- تأمین مالی رساله: بحث‌های مالی پروژۀ شما جز مهم‌ترین بحث‌های انتخاب موضوع است. چناچه رسالۀ دکتری شما هزینه‌بر است و به تأمین مالی زیادی نیازمندید و نمی‌توانید به‌صورت شخصی آن را پرداخت نمائید، در ابتدا دنبال مؤسسات مطالعاتی و پژوهش محوری باشید که تأمین‌کنندۀ این هزینه هستند و چناچه اینکار مقدور نشد بهتر است موضوع خود راتغییر دهید.
5- نوشتن پروپوزال: پروپوزال قوی و با تمام مستندات و دلایل بر کاربردی و تحقیق‌پذیر بودن جهت پروژه و کار مطالعاتی انتخابی از ضروریات و موارد قبل از شروع به انجام رساله می‌باشد.
6- انتخاب استاد راهنما و مشاور: در انتخاب استادانی که بتوانند شما را در مسیر پروژۀ تحقیقاتی رسالۀ خود کمک کنند دقت کنید. سعی کنید از استادانی درخواست کمک کنید که بیشتر بر موضوع شما مشرف باشند و حداقل پروژه‌های مشابه و یا نزدیک به موضوع تحقیقاتی شما انجام داده‌اند.
7- هماهنگی رساله با علم روز: رساله باید با علم روز هماهنگ باشد به همین دلیل فراگیری زبان انگلیسی برای مطالعه و جستجوی کتاب‌ها و مقالات انگلیسی قبل از شروع نوشتن رساله می‌تواند یکی از الزامات باشد.
8- استخراج چندین مقاله نیاز دفاع رساله: رسالۀ شما باید به شکلی باشد که بتوان حتماً از آن چند مقاله برای ژورنال‌های تخصصی و کنفرانس‌ها به‌دست آورد. این نکته را در نظر داشته باشید در دفاع دکتری یکی از موارد اجباری، داشتن اکسپت پذیرش مقاله و یا گواهی مقالات در مجلات معتبر است.
9- زمان‌بر بودن مطالعات شما: در نظر داشته باشید انجام رسالۀ دکتری زمان زیادی در حدود 2 تا 3 سال خواهد برد و به‌همین دلیل فرصت کافی برای پروژه و انجام مطالعات تحقیقات خود خواهید داشت.
10- رساله‌ای بدون اشتباهات دستوری و نگارشی: هیچ‌گونه خطای نوشتاری و دستوری نباید در رسالۀ شما وجود داشته باشد؛ آن هم چناچه شاید بخواهید بعد از دفاع رسالۀ دکتری خود آن را به شکل کتاب چاپ کنید و با رعایت این موضوع گامی مؤثر در تدوین نهایی آن برداشته‌اید.
هرچند بنده کاملاً مخالف مراجعه به این مؤسسات برای چاپ مقاله می‌باشم، ولی عدۀ کثیری هستند که به‌دلیل تنبلی به این مؤسسات رجوع کرده و از آن‌ها تقاضای چاپ مقاله‌شان در ژورنال‌های ISI را دارند. در مورد مؤسساتی که برای شما مقاله چاپ می‌کنند، باید چند نکتۀ خیلی مهم را مدنظر داشته باشید.
1- به‌دقت اسم و ISSN ژورنالی که قرار است مقالۀ شما در آن چاپ شود را بپرسید و ببینید این ژورنال کجا ایندکس شده است.
2- در بلک لیست‌های وزارت علوم و دیگر مؤسساتی که قرار است مقالۀ خودتان را به آن‌ها ارائه کنید، به‌دنبال اسم ژورنالی که قرار است مقالۀ شما در آن چاپ شود بگردید. بسیاری از این ژورنال‌ها به‌دلیل روند غلطی که در چاپ مقالات دارند، بسیار سریع بلک لیست می‌شوند.
3- بعضی از مؤسسات سودجو به شما اسم یک ژورنال را نشان می‌دهند، اما مقالۀ شما را در ژورنالی مشابه با اسمی تقریباً شبیه به آن ژورنال چاپ می‌کنند. پس به دقت آدرس سایت ژورنال اصلی مجله و آدرسی که مؤسسه به شما می‌دهد را بررسی کنید.
4- توجه کنید که مقاله را برای کجا می‌خواهید ارائه دهید. شاید دانشگاه و یا مؤسسه‌ای که مقاله را می‌خواهید برای آن ارائه دهید، اصلاً این ایندکس را قبول نداشته باشد.
در هر صورت بنده پیشنهاد می‌کنم که خودتان این روند را طی کنید، چرا که اصلاً سخت نیست و کاملاً راهی واضح و آسان می‌باشد. اگر شما بخواهید یک کتاب را چاپ کنید، حتماً باید به انتشاراتی مراجعه نمایید تا کتابتان چاپ شود؛ چرا که چاپ کتاب نیازمند مجوز سازمان اسناد می‌باشد که این مجوز تنها به افراد حقوقی داده می‌شود یعنی تنها به انتشارات‌ها داده می‌شود و خود مؤلف نمی‌تواند شخصاً این مجوز را دریافت نماید. ولی چاپ مقاله این‌طور نیست و مجوز چاپ مقالات هم به افراد حقیقی و هم به افراد حقوقی داده می‌شود و شما خودتان نیز می‌توانید این روند را طی کنید.
اگر بخواهیم مجلات بینالمللی را از نظر درجه و اعتبار بررسی کنیم، بایستی تفاوت مؤسسات اصلی نمایه‌کننده (ایندکس) مجلات را بدانیم. در حالت کلی چهار ایندکس‌کنندۀ معتبر بینالمللی در علوم مختلف عبارتند از شرکت تامسون رویترز (Thomson Reuters)، شرکت الزویر (Scopus)، پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) و در زمینۀ پزشکی هم پابمد (PubMed).
برای دیدن مابقی مطالب به ادامه مطالب رجوع نمایید.
