نگارش صحیح یک مقالۀ علمی و چاپ آن در ژورنال علمی مناسب و متناسب از اهمیت بالایی برخوردار است. همچون تمام زمینه‌های تخصصی دیگر، نگارش و چاپ مقالۀ علمی بدون آگاهی دربارۀ واژگان تخصصی و کلیدی آن ممکن نیست، لذا در این قسمت برخی از کلمات تخصصی مرتبط با مقاله‌نویسی و چاپ مقاله مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
برای دیدن مابقی مطالب به ادامه مطالب رجوع نمایید.
Journal: همان مجله است که ممکن است دو سالنامه، سالنامه، دو فصلنامه، فصلنامه، هفته‌نامه، و یا ماه‌نامه باشد ولی این عبارت در بیان آکادمیک ایران بیشتر بیانگر مجلات خارجی است (در داخل به آن نشریه می‌گویند)! به‌طور کلی هر چه تعداد شماره‌های یک ژورنال کمتر باشد شانس پذیرش مقالات کمتر می‌شود و برعکس. بنابراین تنها در صورتی مقالۀ خود را به سالنامه یا دو سالنامه ارسال کنید که یقین داشته باشید حرفی برای عرضه دارد.
Article: هر مقاله‌ای از جمله مقالات چاپ شده در مجلات غیرعلمی.
Paper: یک مقالۀ علمی پذیرفته‌شده در ژورنال‌های علمی.
Manuscript: متن مقاله پیش از پذیرفته شدن. در واقع manuscript پیش‌نویس نهایی یک paper می‌باشد.
Manuscript no: شمارۀ دست‌نویس ارسالی می‌باشد. وقتی شما مقالۀ خود را به ژورنال سابمیت می‌کنید کدی به مقالۀ شما اختصاص می‌یابد و شما جهت پیگیری‌های بعدی قبل از هر چیز باید این کد یا شناسنامۀ مقاله را گزارش کنید.
Proceeding: مقالات پذیرفته/ ارائه شده در یک کنفرانس در مجموعه مقالات کنفرانس.
Submit: فرآیند ارسال مقاله به یک ژورنال یا یک کنفرانس.
Template: الگوی نگارش یک مقالۀ علمی.
Affiliation: نام نویسنده‌ها به‌همراه وابستگی به مرکز تحقیقاتی/ دانشگاهی.
Corresponding author: نویسندۀ مسئول مکاتبات و ارائۀ آدرس پستی، ایمیل، شماره تلفن، و شماره فکس.
Technical Program Committee: یا همان TPC، کمیتۀ برنامه‌ریزی علمی کنفرانس.
Registration fee: هزینۀ ثبت‌نام بابت شرکت در کنفرانس و چاپ مقاله.
Early registration: هزینۀ ثبت‌نام زودهنگام که معمولاً مبلغ کمتری است نسبت به هزینۀ ثبت‌نام معمولی.
Extra page charge: هزینۀ بیشتری که به‌ازای هر صفحۀ اضافی باید پرداخت شود
Best papers: مقالات برتر کنفرانس که معمولاً نسخۀ تکمیل‌شدۀ آن‌ها در مجلات چاپ می‌شود که ممکن است برخی از این مجلات نیز ISI باشند.
Regular issue: شماره‌های معمولی مجلات که به‌صورت مرتب در فواصل زمانی معین مثلاً هر ماه به چاپ می‌رسند.
Special issue: شمارۀ ویژۀ مجلات که علاوه بر Regular issue به چاپ می‌رسند.
Final version: نسخۀ نهایی یک مقاله پس از تصحیح آن توسط نویسندگان.
Peer review: ژورنال‌هایی که مقالات ارسالی را جهت بررسی و اظهارنظر به دو یا سه داور که در آن زمینه دارای تخصص می‌باشند می‌سپارند تا آن‌ها نظرشان را در ارتباط با چاپ، عدم چاپ، و یا تغییرات لازم مربوط به آن مقاله اعلام نمایند. این ژورنال‌ها از اعتبار بالایی برخوردارند.
Blind review: نوعی فرآیند داوری در مجلات علمی است که مقالات بدون نام برای داورها ارسال می‌شوند تا داورها بتوانند داوری بی‌طرفانه و مطمئنی انجام دهند.
Double blind: به این معناست که ارزیاب‌ها از نام نویسندگان، و نویسندگان مقالات از نام ارزیاب‌ها اطلاع ندارند. هدف از این شیوه بررسی اطمینان یافتن از عدم جانبداری ارزیاب‌هاست.
Hot Papers: مقالاتی که پس از چاپ در یک ژورنال علمی به سرعت مورد استقبال جامعه علمی قرار بگیرند. مقالات Hot Papers در فواصل زمانی معین توسط سایت مجلات مشخص می‌شوند و از ارزش بالایی برخوردارند.
Review Paper: این مقالات، مقالات مروری هستند که معمولاً توسط افراد صاحب‌نظر و با تجربه که به‌طور گسترده و مستمر بر روی یک مقولۀ علمی به پژوهش مشغولند، با بررسی تعداد زیادی از مقالات مرتبط، ضمن بیان تاریخچه و تشریح پژوهش‌هایی که در طی سال‌های گذشته بر روی آن موضوع انجام شده است مورد نگارش قرار می‌گیرند.
Invited review: مقالات مروریی هستند که معمولاً به دعوت یک ژورنال علمی توسط پژوهشگران برجسته در یک موضوع به روز پژوهشی، نگاشته می‌شوند.
Letter paper: مقالاتی که از نظر حداکثر تعداد کلمات به کار رفته در مقاله یا حداکثر تعداد صفحات، محدودیت دارند که به نوع مجله بستگی دارد.ارزش علمی مقاله‌های از نوع Letter از مقاله‌های اصیل کمتر است. نکتۀ مهم این است که امکان ارسال Letter به همۀ مجلات وجود ندارد.
Short/ Rapid/ Brief Communication: این مقالات مربوط به تحقیقاتی هستند که به نتایج جدید اما محدودی دست یافته است که در قالبshort/ brief ارائه شده و چاپ می‌شوند. سرعت داوری و چاپ در این دسته از مقالات بیشتر از بقیه بوده که مزیت عمدۀ آن‌ها به‌شمار می‌رود. در واقع در این مقالات، نتایج به‌صورت مختصر و مفید با تکیه بر نوآوری و اهمیت موضوع توضیح داده می‌شوند.
Book Chapter: یک فصل از کتاب می‌باشد که در واقع گردآوری و خلاصۀ مقالات تألیفی و پژوهش‌های انجام‌شده توسط نویسندگان در رابطه با یک موضوع علمی می‌باشد.
Aims and Scopes: حیطۀ کاری و اهداف یک مجله می‌باشد.
Impact factor: ضریب تأثیر یک مجله است. IF عبارت است از نسبت مقالات مورد استناد در یک مجله طی یک سال معین بر مقالات منتشرشدۀ قابل استناد در دو سال پیش از آن.
5- Year IF: میانگین IF در پنج سال گذشته
Cited Half Life: نیم عمر ارجاع‌شده. این شاخص نیمه عمر میزان ارجاعات به مقالات چاپ‌شده در مجله را نشان می‌دهد و برحسب سال بیان می‌شود. به‌عنوان مثال اگر نیم عمر ارجاع شده (Cited Half Life) به مجله در سال 2012 برابر 7 باشد به این معناست که اگر 7 سال به عقب بازگردیم (از سال 2006 تا سال 2012)، 50% تعداد کل استنادات به مجله در سال 2012 به‌دست می‌آید.
Citing Half Life: نیم عمر ارجاعی. این شاخص نیمه عمر میزان ارجاعات از مراجع مقالات چاپ‌شده در مجله به دیگر مقالات (از همان مجله و یا سایر مجلات) را نشان می‌دهد و برحسب سال بیان می‌شود. به‌عنوان مثال اگر نیم عمر ارجاعی (Citing Half Life) از مجله در سال 2012 برابر 7 باشد، 50% از مراجع مقالات آن مجله در 7 سال قبل (2012-2006) در سایر مجلات (و یا همین مجله) چاپ شده‌اند.
Immediacy Index: شاخص آنی است که عبارت است از نسبت مقالات استنادشده در یک مجله طی یک سال معین به مقالات منتشرشدۀ قابل استناد در همان سال.
open access: ژورنال‌هایی که مقالات آن‌ها به‌صورت رایگان در اختیار همه قرار می‌گیرد. این ژورنال‌ها برای چاپ مقالات هزینۀ چاپ مقاله را از نگارنده دریافت می‌کنند.
Publication fee: هزینه‌ای که ژورنال‌های open access جهت چاپ مقاله از نویسندۀ مقاله دریافت می‌کنند.
Editorial Board: شورای سردبیری ژورنال.
Editor-in-Chief :سردبیر اصلی یک ژورنال که مسئولیت تعیین داورها و ویرایش نظر آن‌ها را بر عهده دارد.
Associate Editor: در صورتی که موضوع مقالۀ ارسال‌شده برای مجله از حیطۀ تخصصی سردبیر اصلی (Editor-in-Chief) مجله خارج باشد، سردبیر اصلی فردی را از شورای سردبیری با عنوان سردبیر مسئول (Associate Editor) انتخاب کرده و مسئولیت مقاله را به او واگذار می‌کند.
With Editor: یعنی مقالۀ شما رسیده است به دست ادیتور و ادیتور دارد به‌دنبال اشخاصی می‌گردد که قبول کنند مقالۀ شما را داوری کنند.
Refereeing: یعنی همان داوری کردن. در این مرحله مقالۀ شما توسط داور (referee) یا داوران مورد داوری قرار می‌گیرد. این اصطلاح در برخی از ژورنال‌ها معادل همان Review یا بررسی کردن است.
Title: عنوان مقاله. عنوان مقاله نخستین چیزی است که دیگران را به خواندن مقاله شما جلب می‌کند.
Abstract: چکیدۀ مقاله. در این قسمت باید چکیدۀ فعالیت پژوهشی ضمن بیان اهمیت موضوع و نتایج به‌دست آمده، به‌طور شفاف و دقیق توضیح داده شود.
Keywords: کلمات کلیدی مقاله. کلمات کلیدی بیان‌کنندۀ موضوع مقاله هستند.
Introduction: مقدمۀ مقاله. در قسمت مقدمه، می‌بایست تاریخچه و اهمیت موضوع، مشکلات و نقاط ضعف روش‌های پیشین و رویکرد شما برای حل این مشکلات نوشته شود.
Materials and methods: مواد و روش‌های مورد استفاده در مقاله. در این قسمت کلیه مواد و دستگاه‌های استفاده‌شده، پروتکل انجام آزمایش (در مقالات تجربی) و روابط ریاضی، فرضیه‌ها، اثبات قضیه‌های ذکرشده، نرم‌افزارهای استفاده‌شده و مقادیر عددی پارامترها (در مقالات تئوری) به‌طور کامل نوشته می‌شود.
Results: نتایج. نتایج عملی به‌دست آمده در یک مقاله.
Discussion: بحث. این بخش از مقاله به تفسیر و تعبیر نتایج و دستاوردهای پژوهش اختصاص دارد.
Conclusion: جمع‌بندی. این قسمت مرور بسیار مختصر از کل مقاله می‌باشد.
Acknowledgment: تقدیر و تشکر. در این بخش از افراد، موسسات یا ارگان‌هایی که به نحوی در انجام پژوهش به نویسندگان کمک تشکر و قدردانی می‌شود.
References: مراجع. در این بخش مشخصات تمامی منابع و مقالاتی که در متن مقاله به آن‌ها ارجاع شده است، به‌طور کامل و دقیق نوشته می‌شوند.
Appendix: ضمیمه. در این قسمت مطالبی که مرتبط با متن مقاله بوده اما ذکر آن‌ها در متن اصلی در اولویت دوم قرار دارد، گنجانده می‌شود.
Supplementary materials/Data: موارد تکمیلی. در بعضی مقالات اطلاعات تکمیلی همچون عکس، فیلم، جداول، و غیره در قالبsupplementary materials در سایت مجله گذاشته می‌شود به‌طوری که دیگران بتوانند دانلود کنند و با استفاده از آن‌ها درک بهتری از نتایج و چگونگی انجام پژوهش به‌دست آورند.
Guide for Author: بخشی در وب‌سایت ژورنال‌ها که تمام قوانین نگارشی و اطلاعات لازم برای نوشتن مقاله را در اختیار نویسندگان علاقه‌مند جهت چاپ مقاله در آن ژورنال قرار می‌دهد.
Cover Letter: نامه‌ای است که از طرف نویسنده/نویسندگان در مراحل ارسال مقاله به یک ژورنال ارائه می‌شود.
Reviewers: داورهایی که مقالات ارسالی به یک ژورنال را داوری می‌کنند و نظر خود را در ارتباط با چاپ، عدم چاپ، و یا تغییرات یا اصلاحات موردنیاز آن مقاله را به ژورنال اعلام می‌کنند.
Suggest Reviewers: در هنگام ارسال مقاله به برخی ژورنال‌ها شما می‌توانید اسامی تعدادی داور را به ژورنال پیشنهاد دهید تا مقالۀ شما را داوری کنند. ارسال یا عدم ارسال مقاله شما برای داورهای پیشنهادی شما طبق نظر ژورنال صورت می‌گیرد.
Oppose Reviewers: در هنگام ارسال مقاله به برخی ژورنال‌ها شما می‌توانید اسامی افرادی را که به دلایلی مایل نیستید داور مقاله ارسالی شما باشند، به آن ژورنال اعلام کنید.
Conflict of Interests: در فرآیند ارسال مقاله برای یک ژورنال در بخش Conflict of Interests بیان می‌گردد که نویسندگان در انجام پژوهش از هیچ لحاظی مشکلی نداشته و از ترتیب اسامی نوشته‌شده در مقاله نیز راضی هستند.
Research Highlights: در فرآیند ارسال یک مقاله برای ژورنال در این قسمت نوآوری و نتایج ارزندۀ به‌دست آمده از انجام پژوهش در قالب جملات و یا عبارت‌های تک خطی و با تعداد کلمات محدود نوشته می‌شود.
Submitted: به مقالۀ ارسال‌شده برای یک ژورنال می‌گویند.
Under review: زمانی که مقالۀ شما برای یک ژورنال ارسال می‌شود و در مرحلۀ داوری است اصطلاحاً می‌گویند مقالۀ Under review (مقاله تحت داوری) است.
Accept: پذیرش. حالتی است که مقالۀ شما جهت چاپ در یک ژورنال پذیرش شده است.
Revise: اصلاح. حالتی است که نظر داوران این است که مقالۀ شما باید اصلاح شود و دوباره در مرحلۀ داوری قرار گیرد تا در نهایت در ارتباط با چاپ یا عدم چاپ آن در ژورنال تصمیم‌گیری شود.
Minor revision: اصلاح جزئی. در مرحلۀ اصلاح (revise) وقتی اصلاحات کوچکی مانند ایرادهای نگارشی، املایی و یا اصلاح برخی از جملات برای فهم و خوانایی بهتر مقاله از سوی داوران پیشنهاد می‌گردد به آن اصلاح جزئی می‌گویند.
Major revision: اصلاح عمده. در مرحلۀ اصلاح (revise) وقتی ایرادهای محتوایی و مفهومی به مقاله گرفته شود به آن اصلاح عمده می‌گویند.
Reject: عدم پذیرش. حالتی است که ژورنال مقالۀ شما را جهت چاپ رد می‌کند و نمی‌پذیرد آن را چاپ کند.
reject and resubmit: گونه‌ای از رد (reject) شدن یک مقاله در یک ژورنال است که مربوط به ضعیف بودن مقالۀ ارسال شده است و اگر نویسندگان، به دقت به پرسش‌های داوران پاسخ دهند و مقاله را اصلاح کنند امکان بازنگری و داوری مجدد وجود دارد و می‌توانند آن را مجدداً به مجله ارسال نمایند.
complete reject: گونه‌ای از رد (reject) شدن یک مقاله در یک ژورنال است که به دلایل مختلف مقالۀ ارسال‌شده به‌طور کامل رد شده است.
Comment: نظر داورهای یک ژورنال در ارتباط با پیش‌نویس مقالۀ ارسال‌شده به آن ژورنال.
Revised manuscript: نسخۀ اصلاح‌شدۀ یک مقاله.
Digital Object Identifier: یا DOI، شناسۀ الکترونیکی است که برای هر مقالۀ چاپ‌شده در یک ژورنال یک عدد منحصر به‌فرد است.
Plagiarism: سرقت ادبی. نوعی تقلب در نگارش مقاله است که در آن اگر جمله‌ای بدون هیچ‌گونه تغییر و عیناً از مقالۀ دیگری کپی شود. عمدۀ ژورنال‌ها از این نظر مقالات را با استفاده از نرم‌افزارهای قدرتمند چک می‌کنند و در صورت کپی بودن جملات (حتی در صورتی که رفرنس آن ذکر شده باشد) مقاله را رد می‌کنند.
Data fabrication: ساختن جعلی نتایج. نوعی تقلب در نگارش مقاله است که در این حالت، نویسنده به‌صورت جعلی اطلاعات را ایجاد کرده و نتایج حاصل را در مقاله گزارش می‌کند.
Data falsification: دستکاری نتایج. نوعی تقلب در نگارش مقاله است که در این حالت نویسنده نتایج به‌دست آمده را به گونه‌ای تغییر داده و عددسازی می‌کند که نتایج به وضعیت درست و مطلوب نزدیک باشند. در این مورد، نتایج جدیدی جعل نشده است بلکه نویسندگان نتایج واقعی به‌دست آمده را طوری انحراف و تغییر داده‌اند که مشابه حالت مورد انتظار باشد.
ACP: که مخفف Article Processing Charge است، در واقع همان چیزی است که عموماً با عنوان Publication Fee نیز از آن یاد می‌شود که هزینۀ چاپ مقاله در نشریات Open Access است. البته بسیاری از مجلات رایگان نیز امکان Open Access نمودن مقالۀ شما را در صورت پرداخت هزینه فراهم می‌کنند.
Desk Reject: وقتی که مقاله‌مان را به مجله‌ای ارسال می‌کنیم، اول از همه این مقاله توسط سردبیر مجله مورد بررسی قرار می‌گیرد. سردبیر دو مسئلۀ مهم را چک می‌کند: 1) آیا مقاله به موضوعات مورد توجه مجله مرتبط است؟ 2) آیا مقاله از حداقل‌های کیفیتی لازم برای بررسی شدن توسط داورها برخوردار است؟ اگر پاسخ هر کدام از این سوالات منفی باشد، مقاله توسط سردبیر مردود می‌شود و اصلاً به فرآیند داوری وارد نمی‌شود. در این حالت اصطلاحاً گفته می‌شود که مقالۀ ما همان روی میز سردبیر مردود شده است یا اصطلاحاً Desk Reject شده است. در این حالت، معمولاً سردبیر دلیل مردود شدن را به ما بیان می‌کند.
